پژوهشگروبلاگ شخصی قاسم صفایی نژاد

* گفتگو با جام جم آنلاین به مناسبت روز کتاب و کتابخوانی

 

آقای صفایی‌نژاد فضای فعالیت شما به حوزه نشر مربوط است، آیا جدای از شغلتان فرد کتاب‌خوانی هم هستید؟ 

 

به نظرم ابتدا باید اهل کتابخوانی را تعریف کنیم. اینکه من اهل کتابخوانی باشم یا نباشم، بسته به این است که ویژگی‌های این دسته چیست؟ اگر منظور از این دسته، افرادی هست که به طور مستمر هر روز بیش از یک ساعت کتاب مطالعه می‌کنند، بله اهل مطالعه و کتابخوانی هستم. اما اگر منظور از این دسته، کسانی هستند که به صورت حرفه‌ای کتاب می‌خوانند، موضوع‌یابی می‌کنند، در جلسات نقد کتب شرکت می‌کنند و به معنی عرفی «کتاب باز» هستند، هنوز در میانه مسیر هستم.

 

به نظر شما یک کتاب خوب چه ویژگی‌ها و مؤلفه‌هایی باید داشته باشد؟

 

مهمترین ویژگی یک کتاب خوب این است که به نیازهای جامعه یا لااقل بخشی از جامعه پاسخ گوید. کتابی که در محفل‌های دربسته با تفکرات خاص فاصله گرفته از جامعه نوشته شود، فقط بدرد همان محافل خاص می‌خورد. من همیشه وقتی می‌خواهم این جمله را عرض کنم، ناخودآگاه یاد فرمایش امام (ره) میفتم که به جامعه‌شناسان وقت می‌فرمودند «بین مردم بیایید و ببینید مردم چه می‌گویند. از داخل اتاق‌های خودتان مردم را تحلیل نکنید.»

به جز موضوع کتاب که باید نیاز جامعه را پاسخ گوید، خلاقیت در نگارش کتاب هم اصل الزامی برای خوب بودن است. اینکه نویسنده یک موضوع مورد نیاز جامعه را در چه ژانری بنویسید، چه سبک و سیاقی برای کتاب خود انتخاب کند و چگونه منظور خود را به مخاطب برساند مهم است. نیازهای جامعه فقط کتب مهارتی و دانشی نیست؛ نویسنده می‌تواند از طریق داستان، خلأهای فرهنگی جامعه را پر کند.

بعد از این، کتاب خوب باید از نظر کتاب‌سازی و تولید فنی کتاب جذاب باشد. عنوان خوبی برای کتاب انتخاب شود، طراحی جلد، صفحه آرایی و ویرایش خوب و روان از ملزومات یک کتاب خوب است.

این موارد به خود کتاب برمی‌گردد اما برای اینکه کتاب خوب اثرگذار هم باشد، باید کل زنجیره ارزش کتاب خوب باشد.