پژوهشگروبلاگ شخصی قاسم صفایی نژاد

مصاحبه با روزنامه جام جم در مورد مسابقه داستان نویسی خودنویس

وضعیت کتاب را در این شرایط اقتصادی چگونه ارزیابی می‌کنید؟

اوضاع اقتصادی کشور باعث شده است که قدرت خرید مردم پایین بیاید و برخی از کالاها از سبد مصرفی خانوارها حذف شود یا کمتر شود. همه می‌دانیم که در چنین روزهایی، کتاب از جمله کالاهایی است که اگر کتب درسی و آموزشی و کمک آموزشی را محاسبه نکنیم، سهم آن در سبد عموم مردم کاهش پیدا می‌کند.

از سوی دیگر می‌دانیم با توجه به رژیم ناقص مصرف رسانه‌ای در کشور که بیشتر از رسانه‌های سطحی و محتوای کم‌عمق و کوتاه استفاده می‌شود، خطر دیگری نیز کشور را تهدید می‌کند: خطر سطحی شدن تفکر مردم که باعث می‌شود مردم با یک جریان‌سازی خبری، رفتارهای غیرعادی نشان دهند. در دنیا برای غلبه بر این خطر، به تصحیح رژیم مصرف رسانه‌ای با استفاده از رسانه‌های عمیقی مانند کتاب و سینما می‌پردازند. متاسفانه استفاده از این دو رسانه در کشور ما با وضعیت مطلوب فاصله دارد و ما ناگزیریم علیرغم مشکلات اقتصادی که بر آن واقف هستیم، چاره‌ای برای آن بیندیشیم.

بر اساس چه نیازی مسابقه «خودنویس» را طراحی کردید؟

نشر جام جم در دوره جدید خود، با استفاده از مشورت بسیاری از نخبگان این حوزه، گام‌هایی را طراحی کرده است که همه در کنار هم بتوانیم بر این مشکلات غلبه کنیم. یکی از گام‌ها تغییر عادت مطالعه مردم بخصوص نوجوانان و جوانان به سمت کتاب الکترونیک است. به عنوان یک شاهد مثال ساده، کتاب الکترونیک به دلیل اینکه تحت تأثیر قیمت کاغذ و نحوه واردات آن نیست، می‌تواند قیمت قبلی خود را حفظ کند و تا حدودی مانع از کاهش سرانه مطالعه کتاب شود.

یکی دیگر از این گام‌ها مشارکت جدی مردم در تولید کتاب و معرفی کتاب به یکدیگر است. ما معتقدیم با استفاده از ظرفیت‌های رسانه ملی و فضای مجازی، می‌توان استعدادهای کشور در حوزه نویسندگی را یافت و به آنان کمک کرد که مسیر پیشرفت را سریع‌تر بپیمایند. ما باور داریم که یکی از دلایل سرانه پایین مطالعه کتاب در کشور، عدم توجه برخی از ناشران به نیازهای محتوایی مردم است. در تعامل با مردم، می‌توان نیازهای مردم را بهتر شناخت و به مردم کمک کرد تا بتوانند در تولید و معرفی کتاب به یکدیگر سهیم باشند.

مسابقه «خودنویس» که اولین مسابقه طراحی شده نشر جام جم است، طوری طراحی شده است که ضمن جذابیت بخش‌های مختلف در اجرای مسابقه، آزمایشی باشد برای مسابقات بزرگتر و فراگیرتر در آینده‌ای نزدیک. ما معتقدیم این مسابقه کمک می‌کند تا مردم بخصوص نوجوانان و جوانان ما این اعتماد به نفس را پیدا کنند که می‌توانند ایده‌های خود را تبدیل به کتاب‌های پرفروش کنند.

«خودنویس» چه موضوعاتی را دنبال می‌کند؟

برای مسابقه خودنویس،  کلان‌موضوع سبک زندگی را در نظر گرفته‌ایم. موضوعی که تنوع و فراگیری کافی را داشته باشد و عموم مردم بتوانند با آن ارتباط برقرار کنند. محورهایی نیز ذیل این موضوع در نظر گرفته‌ایم که بتوانیم هم تنوع لازم را حفظ کنیم و هم آثار در زمینه مشخصی ارسال شوند که عبارتند از:

۱. مصرف‌گرایی و تجمل‌گرایی، ۲. چرایی عملیاتی نشدن ایده‌های کسب و کاری، ۳. حقوق افراد در رسانه‌ها و فضای مجازی، ۴. جامعه بی‌خانواده، خاستگاه مشکلات روانی و ۵. همدلی و اعتماد اجتماعی.

به زودی از طریق سایت نشر جام جم، امکان مشارکت مردم در ایده‌پردازی ذیل این محورها نیز فراهم می‌شود تا مردم به یکدیگر کمک کنند تا ایده بهتری تبدیل به داستان شود. ضمن اینکه دوستان من در نشر جام جم نیز پاسخگوی علاقه‌مندان برای تدقیق ایده‌ها هستند.

مخاطبان این مسابقه چه کسانی می‌توانند باشند؟

برای این مسابقه محدودیت سنی در نظر نگرفته‌ایم. همه مردم به ویژه نوجوانان و جوانان می‌توانند در این مسابقه شرکت کنند. تنها دو شرط برای ورود به این مسابقه لازم است: یکی اینکه تعداد واژگان بین ۱۵ هزار تا ۳۰ هزار واژه باشد، و دیگری اینکه نویسنده قبل از این هیچ کتاب داستانی منتشر نکرده باشد.

شرط اول برای این است که آثار حتما داستان بلند باشند و از طرفی دیگر خیلی هم مطول نباشند. شرط دوم هم برای این است که استعدادها کشف شوند و رقابت نوقلم‌ها با افراد حرفه‌ای نباشد. البته در مورد شرط دوم باید بگویم که افرادی که کتب تخصصی در حوزه‌های دیگر منتشر کرده‌اند ولی تا به حال داستان ننوشته‌اند، می‌توانند در این مسابقه شرکت کنند.

خب علاقه‌مندان به شرکت در این مسابقه چه کاری باید انجام دهند؟

مهلت ارسال آثار از زمان اعلام فراخوان حدود ۳ ماه است که تا امروز ۱ ماه از آن گذشته است. علاقه‌مندان می‌توانند تا تاریخ ۲۴ آبان که روز کتاب و کتابخوانی است آثار خود را از طریق سایت نشر جام جم ارسال نمایند. این آثار تا شب یلدا توسط داورانی که به مرور اسامی آنها اعلام خواهد شد، داوری خواهند شد. در شب یلدا از میان آثار ارسال شده، ۲۰ اثر برتر معرفی خواهند شد که این ۲۰ اثر وارد مرحله دوم مسابقه خواهند شد. ذکر این نکته ضروری است که نویسندگان می‌توانند چند اثر از خود به مسابقه ارسال کنند، اما در مرحله دوم فقط یک اثر از آثار خود که بالاترین نمره را در داوری کسب کرده است، می‌توانند شرکت دهند. یعنی اگر از نوقلمی ۲ اثر برتر انتخاب شد، فقط یک اثر در مرحله دوم شرکت داده می‌شود.

در مرحله دوم که از ابتدای دی ماه آغاز می‌شود، ۲۰ نفر برتر وارد کارگاه نویسندگی با حضور ۴ نفر از نویسندگان مشهور کشور می‌شوند تا هم نویسندگی را به صورت حرفه‌ای‌تر تجربه کنند و هم اثر ارسالی آنان تبدیل به یک اثر قوی‌تر شود. اسامی این مربیان نیز به مرور اعلام خواهد شد. شرکت در این کارگاه برای شرکت کنندگان کاملا رایگان است. مرحله دوم ان شالله در همکاری با برنامه «کتاب‌باز» از طریق شبکه «نسیم» صداوسیما منتشر خواهد شد.

در این مرحله، افزایش تعداد واژگان منعی ندارد. پس از تکمیل آثار، نسخه الکترونیک ۲۰ اثر برتر در اختیار مردم قرار می‌گیرد تا بهترین آثار را انتخاب نمایند. سعی می‌کنیم در این گام از طریق پخش قسمت‌هایی از آثار از طریق تلویزیون، رادیو، فضای مجازی و انتشار در روزنامه جام جم، مردم را کمک کنیم تا تصمیم بهتری در مورد رأی خود بگیرند. ضمن اینکه نسخه نهایی آثار مجددا توسط هیات محترم داوران نیز ارزیابی خواهند شد.

چه جایزه‌ای برای این مسابقه در نظر گرفته‌اید؟

سه اثر برتر که توسط آرای مردم انتخاب شده‌اند، به ترتیب ۵، ۳ و ۲ میلیون تومان جایزه خواهند گرفت. ضمن اینکه ۱۰ درصد از فروش کتاب پس از انتشار رسمی آن نیز شامل نویسندگان خواهد شد.

یک اثر برتر نیز که توسط هیات محترم داوران انتخاب شده است، جایزه‌ای ۱۰ میلیون تومانی در کنار ۱۲ درصد از فروش کتاب را دریافت خواهد کرد.

ضمنا به قید قرعه به یک نفر از مردم که با آرای خود به انتخاب اثر برتر کمک کرده‌اند، جایزه ۱۰ میلیون تومانی تعلق خواهد گرفت.