چند روزی که گذشت و به دلیل نگارش پروپوزال رساله دکتری فرصت به روز رسانی وبلاگ فراهم نشد اتفاقات مهمی افتاد.
- حضور ترامپ در عربستان سعودی و جلسه با چندین کشور اسلامی و متهم کردن ایران در موارد مختلف. اتفاقی که جهل حاکمان سعودی را بیش از گذشته نمایان کرد. دولت سعودی که در دشمنی با آنها اکثریت کشور ما متفق القول هستند، هر چند که دلایل‌مان با هم متفاوت باشد که به این مهم نیز باید توجه کنیم.
- شاید یکی از نتایج این حضور تعرض به شیخ عیسی قاسم در بحرین بود. اتفاقی که قیام مردم بحرین را وارد فاز جدیدی از مبارزه کرد. اتفاقاتی که هر چند در رسانه‌ها و به ویژه رسانه‌های اجتماعی کشور ما کمتر بازتاب داشته باشد اما امیدوارم به زودی به نتیجه قطعی خود برسد که سنت خدا از بین رفتن باطل است.
- فروش گاز به ترکیه به قیمت تقریبا مفت که در رسانه‌ها مواضع موافق و مخالف زیادی داشت. هر کدام از طرفین دلایلی مطرح می‌کنند که هیچ ربطی به دلایل طرف دیگر ندارد! و آخر مشخص نشد واقعا این جریمه به دلیل گران فروختن گاز در سالها قبل بوده یا به دلیل کرسنت؟!
- تغییرات در بالاترین سطح در دانشگاه آزاد که باید صبوری کرد و نتیجه اقدامات را دید. اقداماتی که اگر به بهتر شدن اوضاع کمک نکند، شاید به بدتر شدن آن یاری برساند!
- اختلافات بر سر سند 2030 و نحوه توافق یا امضای آن خبر دیگری بود که این روزها بر زبان همه بود. یک طرف ایرادات را می‌گوید و طرف دیگر معتقد است که در چارچوب فرهنگ خودمان آن را اجرا می‌کنیم. کسی نمی‌گوید که ساز و کار قانونی و تصویب آن در کشور چگونه بود و اگه ایرادی داشته آیا برای حل این ایراد هم کسی فکر می‌کند تا دیگر چیزی بدون خبر تصویب نشود؟
- اظهارات رییس قوه قضاییه در مورد حصر و پاسخ سخنگوی دولت خبر دیگری بود که باید دید در آینده کدام طرف چه کاری انجام می‌دهد. آیا دولت از این مسئله فقط به دنبال بهره برداری سیاسی است یا موقع اقدام و عمل فرا رسیده؟ واکنش قوه قضاییه چه خواهد بود؟ باید منتظر ماند.
- حضور احمدی نژاد در مزار شهدا و اعتراض خانواده شهدای حرم اتفاق دیگری بود که مورد توجه رسانه‌های اصولگرا قرار گرفت و حتی خبرگزاری‌هایی که سالها احمدی نژاد را بایکوت کرده بودند و به جز خبر توصیه رهبری به عدم شرکت در انتخابات، حتی خبر ثبت نام او برای ریاست جمهوری را هم از سر اجبار منتشر کرده بودند به یکباره بایکوت رو کنار گذاشتند و فیلم‌هایی از این اعتراض منتشر کردند. اتفاقی که لااقل اگر برای رسانه جهت‌دار بد نباشد، برای خبرگزاری که باید بی‌طرف باشد اصلا خوب نیست. سردبیر چنین خبرگزاری‌هایی باید یک بار از خود بپرسند که آیا در این سالها احمدی نژاد فقط همین یک بار میان مردم رفت؟ آیا دفعه‌های قبل هم مورد اعتراض مردم قرار می‌گرفت یا فقط این یک بار او را دیده‌اند و بارها ابراز محبت مردم را ندیده‌اند؟
----------------------------------------------------
پ.ن: یک آفت در جامعه ما رو به رشد است: وزن‌کشی رسانه‌ای. گاهی اوقات به جای اینکه حق را از باطل تمیز دهیم، بر حق پافشاری کنیم و با استدلال و تبیین به حل مسائل بپردازیم، همه چیز را در عملیات روانی و فشار رسانه‌ای و وزن کشی آن می‌دانیم. گویا اگر به شیوه‌های مرسوم خبرپراکنی کنیم به مقصود می‌رسیم! به نظر می‌رسد به جای اینکه وزنمان را در رسانه‌ها بالا ببریم باید خودمان را به حق نزدیک کنیم که این راه سعادت است.
* این یادداشت برای پایگاه خبری تحلیلی ندای انقلاب نوشته شده است.
یکی از خبرهای مهم این روزها انتخاب دکتر فرهاد دانشجو به جای دکتر جاسبی به عنوان مدیر دانشگاه آزاد اسلامی است که پس از انتخاب توسط هیئت امنای دانشگاه آزاد، توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی تأیید شد و هم اکنون منتظر امضای حکم از سوی رئیس هیئت امنای دانشگاه آزاد است. به همین دلیل برآن شدیم تا مروی مختصر بر روند دانشگاه آزاد در این سالها داشته باشیم، چرایی و چگونگی این تغییر مدیر را شرح دهیم و به آینده این دانشگاه بپردازیم.
* دانشگاه آزاد چگونه تأسیس شد؟
حجت‌الاسلام والمسلمین هاشمی رفسنجانی در 31/2/1361 در خطبه‌های نماز جمعه تهران از طرحی به نام دانشگاه آزاد اسلامی سخن گفت که لازم است توسط متفکران تقویت شود ولی شکل کلی آن شبیه به اداره حوزه‌های علمیه است منتهی در تمامی علوم. ایشان تاکید کردند که اگر خرج دانشجو بالاست به خاطر فضای دانشگاه و اساتید و کارمندان است ولی وقتی طلبه درس می‌خواند تقریبا هیچ خرجی ندارد و آن خرج‌هایی را هم که دارد بعد از تحصیل از طریق تبلیغ به مدرسه برمی‌گرداند. این ایده که هاشمی رفسنجانی می‌گوید توسط بنده و دوستان من، جناب رئیس جمهور و نخست وزیر و بعضی از دوستان در ستاد انقلاب فرهنگی مطرح شده در واقع برای ایجاد یک حرکت جدی برای علم بیان شده بود. [1]
در مورد اتفاقات پس از آن دکتر جاسبی می‌گوید: «جناب آقای هاشمی رفسنجانی، اساسنامه این دانشگاه و طرح آن را خدمت حضرت امام رضوان ا... تعالی عرض کردند و حضرت امام در حقیقت با تأیید و کمک 10 میلیون ریالی خود، پایه اولیه و اصلی این دانشگاه را پی‌ریزی کردند.» [2]
در آذر ماه همان سال اساسنامه دانشگاه نوشته شد که بر اساس آن دانشگاه مؤسسه عام‌المنفعه‌ای معرفی گردید که همه هزینه‌های آن صرف امور مربوط به دانشگاه می‌شود. 3 ماه بعد 4/12/1361 موجودیت دانشگاه آزاد اسلامی رسما اعلام می‌شود.
* رئیس دانشگاه آزاد در سال 61 چگونه انتخاب شد؟
هیئت موسس دانشگاه در 11/9/1361 در اولین اساسنامه دانشگاه آزاد اسلامی، ساختار سازمانی دانشگاه را بر سه رکن «شورای عالی»، «رئیس دانشگاه» و «شورای مرکزی» بنا نهادند که مواد 17 تا 21 آن راجع به اختیارات و وظایف آنها صحبت می‌کند ولی در این اساسنامه صحبتی از مدت ریاست دانشگاه آزاد به میان نیامده است. همانطور که مشخص است رئیس دانشگاه توسط هیئت امنا انتخاب و به شورای عالی انقلاب فرهنگی معرفی شده است.
چند سال بعد در این اساسنامه اصلاحاتی صورت گرفت که این اصلاحات در 12/8/1366 به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی رسید. در اساسنامه اصلاحی گر چه ساختار منسجم‌تری از دانشگاه ترسیم گردید و جایگاه قانونی آن از ثبات بیشتر برخوردار شد ولی اصول کلی اساسنامه اول تغییری نیافت که از آن جمله این بود که مدتی برای ریاست این دانشگاه لحاظ نگردید. [3]
* معترضین و حامیان مدیریت جاسبی چه کسانی بودند؟
o حامیان: جاسبی در سمت مدیریت دانشگاه آزاد حامیان مختلفی داشت؛ از حمایت هاشمی رفسنجانی به عنوان رئیس هیئت امنای دانشگاه آزاد از روند مدیریتی دانشگاه آزاد گرفته که گاه به تندی علیه منتقدین و مخالفین سخن می‌گفت تا مدیران واحدهای مختلف دانشگاه آزاد. در این بین عده‌ای از نمایندگان مجلس شورای اسلامی بویژه علی عباسپور تهرانی، رئیس کمیسیون آموزش مجلس هشتم نیز از حامیان جاسبی هستند.
o معترضین به مدیریت ثابت: عده‌ای از معترضین به دانشگاه آزاد خواهان تغییر مدیریت ثابت و اصلاح اساسنامه آن به منظور پویاتر شدن دانشگاه بودند و بعضا مدیریت طولانی‌مدت را دارای پتانسیل فساد اداری می‌دانستند ولی به شخص جاسبی اعتراضی نداشتند.
o معترضین با تلقی فساد اداری و اقتصادی و سیاسی: عده‌ی دیگری از معترضین نه تنها با معترضین ذکر شده هم‌رای بودند بلکه این فساد اداری و بعضا اقتصادی و سیاسی را بالفعل می‌دیدند و یکی از عوامل آن را هم دکتر جاسبی می‌دانستند. این عده به طور مشخص از «استخدام غیرقانونی اساتید»، «مدرک دادن به مدیران برای تاثیرگذاری دلخواه بر سازمان‌ها و شرکت‌ها و حتی مجلس»، «فضای تنگ سیاسی دانشگاه آزاد»، «زمین‌خواری» و از همه مهمتر «بازی دانشگاه آزاد در پازل فتنه 88» را مهمترین موارد تخلف جاسبی می‌دانند. [4]
* از چه زمانی تغییر رئیس دانشگاه آزاد جدی شد؟
با روی کار آمدن مجلس هفتم و پس از آن دولت نهم، روند اعتراضات به دانشگاه آزاد بالا گرفت و مطالبات دانشجویی جدی‌تر از گذشته و با امید بیشتری پیگیری شد. دکتر احمدی‌نژاد در ابتدای ریاست جمهوری و به طور مشخص در مهر 84 به طور تلویحی از شهریه بالای دانشگاه آزاد انتقاد کرد و ابراز امیدواری کرد که دانشگاه آزاد همکاری مثبتی در این زمینه با دولت داشته باشد. انتقادی که پس از مدت اندکی به هشدار رئیس جمهور مبنی بر جریمه شدن دانشگاه آزاد در صورت مناسب نبودن شهریه‌ها منجر شد.
از طرفی دیگر کمیسیون اصل 90 مجلس هفتم نیز تحت عنوان «گزارش تحقیق و تفحص از مراکز آموزش عالی» وارد عمل شد. تحقیق و تفحصی که در خرداد 86 منجر به ارائه اولین گزارش در این رابطه شد.
پس از آن روند تغییرات دانشگاه آزاد اسلامی جدی‌تر دنبال شد. شورای عالی انقلاب فرهنگی در آبان 87 موضوع تغییرات اساسنامه این دانشگاه را اعلام کرد که در این اصلاحیه مسایل مربوط به مدیریت از جمله شیوه انتخاب مدیران و انتخاب هیئت امنای دانشگاه مدنظر بود. بالاخره پس از تلاش‌های فراوان اساسنامه اصلاحی در آبان 89 به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی رسید و قرار شد در اولین جلسه هیئت امنای دانشگاه آزاد برای تعیین ریاست آن تصمیم گرفته شود. اصلاحیه‌ای که یک باعث تغییر ترکیب هیئت امنا شد و البته نکته شاخص آن انتخاب مدیر دانشگاه آزاد برای مدت 4 سال بود.
در واقع مهمترین عوامل تغییر و اصلاح دانشگاه آزاد اسلامی و مدیریت آن را می‌توان مطالبات دانشجویی، دولت و مشخصا شورای عالی انقلاب فرهنگی و گزارش تحقیق و تفحص مجلس شورای اسلامی دانست.
جلسه هیئت امنای دانشگاه آزاد هم 13 ماه پس از اصلاح اساسنامه توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی در 30/9/90 تشکیل شد که در آن مقرر شد تعیین رئیس پس از تحویل رزومه کاندیداها تا 10 دی ماه، در تاریخ 21 دی ماه مشخص شود. بالاخره در جلسه 21 دی ماه دکتر فرهاد دانشجو به عنوان رئیس دانشگاه آزاد انتخاب شد و مدیریت 29 ساله جاسبی به نظر تمام شده آمد. این انتخاب هیئت امنا باید به تایید شورای عالی انقلاب فرهنگی می‌رسید تا دارای جایگاه قانونی باشد که این امر هم در 27 دی ماه محقق شد. حال شروع به کار مدیر جدید دانشگاه آزاد در انتظار امضای حکم از سوی رئیس هیئت امنا یعنی هاشمی رفسنجانی است.
* مقاومت در برابر تغییرات
روند ذکر شده به همین سادگی به دست نیامد. مقاومت‌ها در برابر این تغییرات بسیار زیاد بود. از مقاومت گروهی از مدیران واحدهای مختلف دانشگاه آزاد، تا برخی نمایندگان مجلس و حمایت همه جانبه رئیس هیئت امنا از روند فعلی مدیریت دانشگاه آزاد. در این بین اتفاقات تلخی مانند رای مجلس به وقف دانشگاه آزاد رخ داد که با هشیاری دانشجویان جبران شد. این مقاومت‌ها در روزهای اخیر شکل دیگری به خود گرفته است. امضای طومار در حمایت از جاسبی توسط برخی از مدیران واحدهای مختلف دانشگاه آزاد در پی دستورالعملی از طرف سازمان مرکزی دانشگاه آزاد، [5] تشکیل ستاد عملیات روانی در ارگان مطبوعاتی دانشگاه آزاد، [6] و اذعان برخی از نزدیکان هاشمی رفسنجانی به این باور ایشان که رای‌گیری توسط جناح دولتی هیئت امنا را غیرقانونی می‌دانند [7] از جمله این مقاومت‌ها است.
البته بر خلاف تمامی این مقاومت‌ها، عملکرد شجاعانه شورای انقلاب فرهنگی در اصلاح اساسنامه و همچنین اخیرا تایید دکتر دانشجو توسط این شورا قابل تقدیر است.
* آیا تنها تغییر رئیس کافی است؟
نکته دیگری که نباید از آن غافل ماند این است که تنها تغییر رئیس دانشگاه آزاد برای اصلاح آن کافی نیست. اساسنامه اصلاحی جدید که به تصویب شورای انقلاب فرهنگی رسیده قطعا راهگشای روند جدید دانشگاه آزاد خواهد بود و باید منتظر ماند و دید که آیا مدیر جدید دانشگاه آزاد قدرت تغییر و اصلاح مدنظر مخالفین جاسبی را دارد؟
پاورقی:
[1]- به نقل از جلد 4 کتاب در مکتب جمعه چاپ سازمان انتشارات وزارت ارشاد
[2]- سایت دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال
[3]- کتاب شورای مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی (جلد اول)؛ سال انتشار 1386
[4]- خبرگزاری فارس http://farsnews.com/newstext.php?nn=13901030000077
[5] و [6]- به نقل از خبرنامه دانشجویان ایران
[7]- به نقل از روزنامه جمهوری اسلامی