دیروز مراسم رونمایی از کتاب تاریخ تحلیلی جامعه شناسی دیوانسالاری در ایران در خبرگزاری مهر برگزار شد. این کتاب، اولین جلد از مجموعه ۶ جلدی است که پروفسور علی اکبر فرهنگی، چهره ماندگار مدیریت ایران، آن را نگاشته‌اند. کتاب دسترنج ۳۰ سال پژوهش استاد فرهیخته‌ای است که در مدیریت، ارتباطات، جامعه شناسی و ادبیات تحصیل کرده و آثار فاخر و ماندگاری در هر کدام از این رشته‌ها خلق کرده.
این کتاب درباره نقش دیوانسالاری در تمدن ایرانی از باستان تا کنون است و تأثیر و تأثراتی که دیوانسالاری ایرانی در طول تاریخ بر سایر تمدن‌ها و البته در داخل تمدن ایرانی گذاشته است. جلد اول که دیروز منتشر شد، از دوره اسطوره‌ای تا پایان خلافت امیرالمومنین علی علیه السلام را شامل می‌شود.
خدا را شاکرم که به من توفیق داد به عنوان ناشر چنین اثری انجام وظیفه کنم و از اعتماد استاد بزرگوارم سپاسگزارم. همانطور که در جلسه رونمایی عرض کردم امیدوارم اهالی علم و دانش و مدیریت و فرهنگ این کتاب را بخوانند و ان شالله در ادامه مسیر کشور به سمت پیشرفت راهگشا باشد.
برنامه سازی تلویزیونی، کار آسانی نیست. آن هم در دوره‌ای که تلویزیون، به معنی تخصصی تلویزیون، در دنیا رو به افول است. از سویی تولید برنامه‌های عمیق یا فاخر، نمی‌تواند مخاطبان زیادی را با خود همراه کند و از سوی دیگر تولید برنامه‌های عامه‌پسند از سوی بخشی دیگر از جامعه به عنوان برنامه‌های زرد، مورد انتقاد قرار می‌گیرند.
همراه کردن مردم با برنامه‌ای خاص در دوره‌ای که انواع محتوا در قالب‌های گوناگون و رسانه‌های متفاوت در دسترس آنها است، کار بسیار دشواری است. ذات محتوا هم طوری است که همیشه موافقان و مخالفان جدی دارد و هر کدام هم تا قسمتی حق دارند.
عصر جدید در این دوره توسط احسان علیخانی شروع به کار کرد. در دوره‌ای که صداوسیما توان سرمایه‌گذاری قابل توجهی بر روی برنامه‌های درجه الف ندارد و اسپانسر تا حدودی دست تهیه کننده‌ها را برای محتوای عمیق‌تر می‌بندد.
احسان علیخانی در عصر جدید، سعی کرد تا حدودی به عمق محتوا در کنار عامه‌پسند بودن آن فکر کند. حضور دکتر سید بشیر حسینی به عنوان یک استاد دانشگاه در رشته رسانه به عنوان داور، یکی از این اقدامات بود. یا مثلا شاید حضور یک خواننده مشهور به جای آریا عظیمی‌نژاد می‌توانست مخاطبان برنامه را بیشتر کند اما او سعی کرد در حوزه موسیقی هم تخصصی‌تر به موضوع نگاه کند. البته عصر جدید دارای ضعف‌هایی در محتوا هست که با توجه به نو بودن برنامه طبیعی است و امیدوارم به مرور حل شود.
در روزهای گذشته، تخریب عصر جدید و به‌ویژه سید بشیر حسینی آغاز شده است. می‌دانیم این شروع یک فضاسازی رسانه‌ای بزرگتر است و به همین کلیپ بسنده نمی‌شود. دقیقا تخریب را از جایی شروع کرده‌اند که احتمال واکنش کمتر و تقابل کمتری می‌دادند. یک استاد دانشگاه اخلاق‌مدار و علمی که همیشه سعی کرده به دور از حاشیه به افزایش آگاهی مردم کمک کند.
سید بشیر حسینی را از سالها قبل توسط رسانه می‌شناسم اما آشنایی و دوستی ما به حدود دو سال قبل برمی‌گردد که در دفتر ایشان در دانشگاه صداوسیما با هم جلسه داشتیم. چیزی که توجه مرا در آن جلسه جلب کرد، این بود که درِ اتاق مدیر گروه علوم نوین رسانه همواره به روی دانشجویان باز است. با اینکه جلسه رسمی بود، اما مدام دانشجویان به اتاق ایشان مراجعه می‌کردند و راجع به پروژه‌های مختلفی که برای ساخت مستند، تولید کلیپ یا انواع دیگر محتوا برای شب یلدای ۹۵ داشتند از ایشان مشورت می‌گرفتند؛ همینقدر مردمی و کاری.
البته ایشان نیاز به تمجید من ندارند و حتما روزی که قبول کردند در چنین برنامه‌ای حضور داشته باشند، می‌دانستند که از جهات گوناگون مورد حمله قرار خواهند گرفت؛ از سویی طبیعتا افراد مرتبط با حوزه علم و اندیشه به ایشان خرده می‌گیرند که چرا در چنین برنامه عامه‌پسندی شرکت کرده‌ای و از سوی دیگر افرادی که عادت به هجونویسی دارند، حتی شده با تقطیع کردن کلیپی، هجو خواهند نوشت.
برای ایشان آرزوی موفقیت می‌کنم و امیدوارم در راه ارتباط علم و عمل و البته افزایش آگاهی مردم از طریق ارائه محتوای عمیق‌تر به آنان گام‌های بهتری بردارند.
- به عنوان سوال اول بفرمایید اصلا موضوع ایجاد کتاب‌های صوتی در نشر جام جم به چه شکل است از چه زمانی شروع شده، با چه هدفی تولید می‌شود و چه مقدار توانسته مخاطبین را به سمت خودش جلب کند؟
نشر جام جم جم پس از چند سال تعطیلی، فعالیت خود را از ابتدای امسال مجددا آغاز کرد. در دوره جدید تمرکز نشر جام جم بر نشر الکترونیک است تا بتواند با توجه به امکانات خوبی که در فضای مجازی جهت تولید و توزیع محتوا وجود دارد، اثرگذاری بیشتری داشته باشد.
ما در نشر جام جم معتقدیم با توجه به اینکه مصرف رسانه‌ای مردم در فضای مجازی در حال افزایش است، نیاز به تولید محتوای عمیق در این فضا به شدت احساس می‌شود تا سطح تفکر جامعه با مصرف محتواهای سطحی پایین نیاید. «کتاب» جزو رسانه‌هایی است که موجب افزایش آگاهی انسان‌ها می‌شود. تقریبا همه کتاب و کتابخوانی را تشویق می‌کنند اما اوضاع حتما در حد مطلوب نیست؛ دلایل مختلفی برای این اوضاع ذکر می‌کنند، از عدم نیازسنجی مخاطبان تا کیفیت نازل بسیاری از کتب، از اثرات نظام آموزش و پرورش بر شیوه ارتباط مردم با کتاب تا نحوه اجرای نظام مالکیت معنوی، از قیمت گران کاغذ و کتاب تا کمبود شبکه توزیع و کتابفروشی.
فضای مجازی با توجه به اینکه می‌تواند حل بسیاری از این مشکلات را تسهیل نماید، در صنعت نشر هم مورد توجه قرار گرفته است.
کتاب صوتی هم یکی از شاخه‌های فعالیت نشر جام جم است که برای آن برنامه ریزی مفصلی کرده‌ایم. به طور مثال برای عید نوروز، چهل کتاب صوتی شعر با صدای شاعر آماده کرده‌ایم که تحت عنوان چلچله، فروش آن به زودی آغاز خواهد شد. بسیاری از شاعران نام‌آشنای کشور در چلچله با صدای خودشان و با حسی که شعر را سروده‌اند، به خوانش کتاب خود اقدام کرده‌اند.
پیش بینی ما این است با توجه به اینکه مردم ما بیشتر شفاهی و شنیداری هستند، از کتاب صوتی استقبال خوبی انجام دهند. ما هم سعی داریم به مردم کمک کنیم که وقتی می‌خواهند به طور مثال در خودروی خود در مسافرت، صوت مناسبی را انتخاب کنند، گزینه‌های بیشتری داشته باشند.
- در مسابقه عصر جدید مطرح شد که نشر جام جم حاضر است از یکی از شرکت کنندگان در این مسابقه برای تولید کتاب صوتی دعوت کند. اولاً بفرمایید چه برنامه‌ای برای این شرکت کننده دارید و ثانیا آیا بدنبال استعدادیابی برای تولید کتاب‌های صوتی هستید؟
یکی از راهبردهای اصلی نشر جام جم در دوره جدید، مشارکت با مردم است. ما در اثرآفرینی، در تولید محتوا، در توزیع، معرفی و ترویج کتاب و البته در نظارت و بازخوردگیری محتوا حتما از مشارکت با مردم استقبال خواهیم کرد.
از آقای دکتر حسینی با توجه به اینکه یک شخصیت علمی و دانشگاهی محسوب می‌شوند و دغدغه افزایش سواد رسانه‌ای مردم را دارند، خواهش کردیم که افرادی از استعدادهای مسابقه عصر جدید را که مرتبط با فعالیت نشر هستند، به ما معرفی کنند تا بتوانیم از حضور این عزیزان بهره ببریم. البته این امکان فقط در اختیار استعدادهای مسابقه عصر جدید نخواهد بود، و ان شالله به زودی سامانه‌هایی در نشر جام جم در اختیار مردم قرار خواهد گرفت که هر کسی از هر نقطه‌ای از کشور بتواند با ارسال صدای خود با ما همکاری کند. شیوه همکاری هم به این صورت است که پس از دریافت اثر از سمت مردم، این اثر ارزیابی می‌شود و در صورتی که صدای ایشان مناسب تشخیص داده شد و فن گویندگی هم تأیید شد از ایشان در تولید کتاب صوتی استفاده خواهد شد. همچنین از کسانی که صدای خوبی دارند ولی به فن گویندگی مسلط نیستند، دعوت می‌کنیم تا با شرکت در کلاس‌های گویندگی که به زودی معرفی می‌کنیم، وارد شبکه ما برای تولید کتاب صوتی شوند.
- نشر جام‌جم طرحی به نام خودنویس شروع کرده بود این طرح به کجا رسید و آیا حمایت از شرکت کننده برنامه عصر جدید هم در ذیل همین طرح تعریف شده است؟
در نشر جام جم، بخشی به عنوان خودنویس وجود دارد که سازوکارهای آن در اختتامیه مسابقه داستان نویسی خودنویس به صورت دقیق اعلام خواهد شد. اولین فعالیتی که خودنویس شروع کرد، مسابقه داستان نویسی خودنویس بود که از مرداد امسال آغاز شده و در مراحل پایانی خود به سر می‌برد.
ما در این مسابقه برای کشف استعدادهای داستان نویسی کشور، فراخوان داستان بلند با موضوع سبک زندگی دادیم و شرط ورود به مسابقه را «نوقلم» بودن ذکر کردیم. یعنی اگر فردی قبلی داستانی منتشر کرده بود، نمی‌توانست در مسابقه خودنویس شرکت کند. با این شرط توانستیم استعدادهای جدیدی کشف کنیم که داوران و مربیان مسابقه خودنویس بعضا شگفت زده شده‌اند.
بیست نفر برتر این مسابقه جهت آشنایی با فنون نویسندگی و تقویت اثر، وارد کارگاه داستان نویسی شدند و به زودی آثار آنها منتشر می‌شود و با نظر داوران و البته آرای عمومی مردم، نفرات برتر هم انتخاب خواهند شد.
در کنار این ۲۰ نفر، از میان ۴۵۹ اثر رسیده، ۲۳۰ نفر دیگر هم تحت عنوان نقره‌ای و برنزی انتخاب کرده‌ایم که از آنها هم حمایت می‌کنیم تا هر کدام استعداد کافی داشتند به مرحله انتشار اثر برسند.
در خودنویس، مسابقات دیگری طراحی شده است که یکی از مسابقاتی که در سال ۹۸ در نظر گرفته‌ایم، تولید کتاب صوتی است که به زودی فراخوان آن منتشر خواهد شد. در این مسابقه قصد حمایت از همه استعدادهای گویندگی داریم که علاقه‌مند به خوانش کتاب هستند.
- در نهایت آیا قرار است بعد از استعدادیابی برنامه بلند مدت برای استفاده از این افراد داشته باشید یا فقط به صرف استعدادیابی رها خواهند شد؟
رها کردن استعداد اتفاق غم‌انگیزی است که متأسفانه از بس در کشور ما تکرار شده است، برخی آن را پیش‌فرض حساب می‌کنند. ما در نشر جام جم توجه جدی به «اقتصاد خلاق» داریم. به همین علت، هزینه کردن برای کشف استعداد و سپس رها کردن استعداد را کار عقلایی نمی‌دانیم. همه استعدادها در هر بخشی، جزو شبکه انسانی نشر جام جم محسوب می‌شوند که در تولیدات بعدی با آنها همکاری خواهیم کرد و درصدی از فروش کتب تولیدی را به آنها اختصاص خواهیم داد.
