پژوهشگروبلاگ شخصی قاسم صفایی نژاد

از دیرباز یکی از ویژگی‌ها و خصلت‌های ایرانیان، علاقه آنان به فرهنگ و هنر بوده است. علاقه‌ای که نه روزی در معماری و روزی در شعر جستجو شود، بلکه علاقه‌ای که روزگاران متمادی در زندگی ایرانیان جاری است. ایران پس از اسلام نیز از این حیث سرآمد سایر ملل اسلامی است.

یکی از مهم‌ترین ساحات فرهنگ -چه فرهنگ عمومی و چه صنایع فرهنگی و خلاق- عرصه کتاب و کتابخوانی است. نیکلاس کار می‌نویسد: «کتاب تنها عامل دگرگونی آگاهی بشر در سال‌های پس از اختراع چاپ نبوده است. بسیاری از فناوری‌ها و روندهای اجتماعی و جمعیت‌شناختی دیگر هم نقش مهمی ایفا کرده‌اند اما کتاب در مرکز تمام این تغییرات بوده است*».

باور دارم مردم ایران هنوز علاقه به کتاب را نسل به نسل پرورش می‌دهند و برخلاف آنچه محافل روشنفکری و بعضا محافل حزب اللهی با تبختر «دوری مردم از کتاب» می‌دانند، خیالی بیش نیست. صنعت نشر و کتاب، مؤلفه‌های گوناگون و بازیگران مختلفی دارد که یکی از آنان مردم هستند؛ کم و کاستی‌ها در سایر بخش‌ها را به نام دیوار کوتاه‌تر زدن، شرط انصاف نیست. اگر دوری مردم از کتاب وجود هم داشته باشد، مقصران بزرگتری وجود دارند که باعث این وضعیت شده‌اند.

نمونه کوچکی از علاقه مردم به کتاب را در مسابقه داستان نویسی خودنویس دیدیم. نشر جام جم بدون سابقه‌ای در حوزه داستان نویسی، پس از چند سال تعطیلی، فراخوانی محدود برای داستان بلند، آن هم مخصوص قلم‌اولی‌ها داد. در مدت اندک چند ماهه، ۴۵۹ داستان بلند به نشر جام جم رسید در حالی که برخی از فعالان نشر، دریافت ۵۰ داستان بلند از مردم در همان مدت را شاهکار می‌دانستند.

حال دوباره بهانه‌ای پیدا شده برای آنکه علاقه مردم به کتاب و کتابخوانی ظاهر شود. استاد و برادر عزیزم، دکتر امین متولیان، به همراه سایر دوستان و برادران در نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور موفق شدند بزرگترین کتابخانه کشور را در مشهد برای مردم تأسیس کنند. استقبال مردم از افتتاح این کتابخانه در روز اول هر چند مایه امید است اما همه کار نیست؛ مطمئنم با ساخت و تجهیز و روزآمدی کتابخانه‌ها و البته تصحیح نظام مدیریت محتوا در عرصه نشر، روزهای روشنی در انتظار است.

-----------------------------

* کتاب کم‌عمق‌ها؛ اینترنت با مغز ما چه می‌کند؟