ماری و پرز (۲۰۱۱) در پژوهشی نوشته‌اند، در یک انتشارات کتاب، از مجموع گردش مالی:
۲۲.۴ درصد به کتابفروش
۳۲ درصد هزینه چاپ و کاغذ و ویراستاری
۱۵.۳ درصد بازاریابی
۱۰ درصد هزینه های مدیریتی
۱۱.۶ درصد حق امتیاز نویسنده
۱.۷ درصد حمل و نقل
و تقریبا ۷ درصد سود ناشران است.
نکته: در صنعت کتاب الکترونیک حدود ۳۰ درصد این هزینه ها وجود ندارد و فقط هزینه‌ای برای تبدیل کتب و توسعه نرم افزار و تجهیزات فنی وجود دارد که در کل عناوین کتب سرشکن می‌شود. به همین دلیل ترویج کتابخوانی الکترونیک یکی از راه‌های کاهش قیمت کتاب است.
مصاحبه با روزنامه جام جم در مورد مسابقه داستان نویسی خودنویس
وضعیت کتاب را در این شرایط اقتصادی چگونه ارزیابی می‌کنید؟
اوضاع اقتصادی کشور باعث شده است که قدرت خرید مردم پایین بیاید و برخی از کالاها از سبد مصرفی خانوارها حذف شود یا کمتر شود. همه می‌دانیم که در چنین روزهایی، کتاب از جمله کالاهایی است که اگر کتب درسی و آموزشی و کمک آموزشی را محاسبه نکنیم، سهم آن در سبد عموم مردم کاهش پیدا می‌کند.
از سوی دیگر می‌دانیم با توجه به رژیم ناقص مصرف رسانه‌ای در کشور که بیشتر از رسانه‌های سطحی و محتوای کم‌عمق و کوتاه استفاده می‌شود، خطر دیگری نیز کشور را تهدید می‌کند: خطر سطحی شدن تفکر مردم که باعث می‌شود مردم با یک جریان‌سازی خبری، رفتارهای غیرعادی نشان دهند. در دنیا برای غلبه بر این خطر، به تصحیح رژیم مصرف رسانه‌ای با استفاده از رسانه‌های عمیقی مانند کتاب و سینما می‌پردازند. متاسفانه استفاده از این دو رسانه در کشور ما با وضعیت مطلوب فاصله دارد و ما ناگزیریم علیرغم مشکلات اقتصادی که بر آن واقف هستیم، چاره‌ای برای آن بیندیشیم.
بر اساس چه نیازی مسابقه «خودنویس» را طراحی کردید؟
نشر جام جم در دوره جدید خود، با استفاده از مشورت بسیاری از نخبگان این حوزه، گام‌هایی را طراحی کرده است که همه در کنار هم بتوانیم بر این مشکلات غلبه کنیم. یکی از گام‌ها تغییر عادت مطالعه مردم بخصوص نوجوانان و جوانان به سمت کتاب الکترونیک است. به عنوان یک شاهد مثال ساده، کتاب الکترونیک به دلیل اینکه تحت تأثیر قیمت کاغذ و نحوه واردات آن نیست، می‌تواند قیمت قبلی خود را حفظ کند و تا حدودی مانع از کاهش سرانه مطالعه کتاب شود.
یکی دیگر از این گام‌ها مشارکت جدی مردم در تولید کتاب و معرفی کتاب به یکدیگر است. ما معتقدیم با استفاده از ظرفیت‌های رسانه ملی و فضای مجازی، می‌توان استعدادهای کشور در حوزه نویسندگی را یافت و به آنان کمک کرد که مسیر پیشرفت را سریع‌تر بپیمایند. ما باور داریم که یکی از دلایل سرانه پایین مطالعه کتاب در کشور، عدم توجه برخی از ناشران به نیازهای محتوایی مردم است. در تعامل با مردم، می‌توان نیازهای مردم را بهتر شناخت و به مردم کمک کرد تا بتوانند در تولید و معرفی کتاب به یکدیگر سهیم باشند.
مسابقه «خودنویس» که اولین مسابقه طراحی شده نشر جام جم است، طوری طراحی شده است که ضمن جذابیت بخش‌های مختلف در اجرای مسابقه، آزمایشی باشد برای مسابقات بزرگتر و فراگیرتر در آینده‌ای نزدیک. ما معتقدیم این مسابقه کمک می‌کند تا مردم بخصوص نوجوانان و جوانان ما این اعتماد به نفس را پیدا کنند که می‌توانند ایده‌های خود را تبدیل به کتاب‌های پرفروش کنند.
هفته گذشته در یک نشست تخصصی با موضوع آینده کتاب شرکت کردم. در این لینک می‌توانید سخن اینجانب و دوست گرانقدرم جناب آقای هادی البرزی را بخوانید. هر چند که به نظرم حرف‌ها و پرسش و پاسخ‌هایی که حدود ۲ ساعت طول کشید خیلی بیشتر و بهتر از این محتوایی است که در لینک عرضه شده است. شاید فایل صوتی مباحث ارائه شده می‌توانست یاری‌گر باشد.
در هر صورت خوشحال می‌شوم نظرتان را بدانم.
اوضاع اقتصادی کشور باعث شده است که قدرت خرید مردم پایین بیاید و برخی از کالاها از سبد مصرفی خانوار حذف شود یا کمتر شود.
حتما می‌دانیم که با توجه به سرانه مطالعه کتاب در کشور، شاید یکی از این کالاها کتاب -به ویژه کتاب غیردرسی و غیرکمک آموزشی- است.
از سوی دیگر افزایش بی‌سابقه قیمت کاغذ، ناشران را با مشکل مواجه کرده است. برخی گمانه‌زنی‌ها حاکی از این است که طی 3 ماه آینده مواد مصرفی مورد نیاز ناشران به اتمام می‌رسد.
امروز قیمت هر بند کاغذ تحریر 125 هزار تومان تعیین شد اما سیاستگذاری در حوزه نشر در شرایط بحرانی به همین جا ختم نمی‌شود.
ما نیاز داریم لااقل چند اقدام جدی در این حوزه انجام دهیم:
- نیاز داریم مراجع فکری و رسانه‌ها، مردم را به تغییر عادت مطالعه از کتاب کاغذی به کتاب الکترونیک تشویق کنند. فناوری دیجیتال، امکانات خوبی را در اختیار می‌گذارد تا مردم استفاده‌های بیشتری از نسخه الکترونیک کتاب ببرند و روند جهانی نشان می‌دهد ناگزیر هستیم که به این سمت حرکت کنیم. بنابراین چه خوب که با چشمانی باز این مسیر را انتخاب کنیم و کاستی‌ها و موانع را از میان برداریم.
- تغییر عادت مطالعه، یک راهکار بلندمدت است که نباید به آن اکتفا کرد. به عنوان یک واجب ضروری در کوتاه مدت باید به مردم آموزش دهیم که حتی اگر به دلیل شرایط اقتصادی، سهم کتاب را از سبد مصرفی خانوار کم می‌کنند، این کار را در مورد کتاب کودک و نوجوان انجام ندهند. کودک و نوجوان ما اگر در این سن کتاب نخواند، معلوم نیست در آینده کتابخوان شود یا خیر!
- دانشگاه‌ها و مراکز علمی ما باید راه‌هایی برای تولید ارزانتر کتاب و توزیع ارزانتر آن ابداع کنند و در تعامل جدی با صنعت، تولید داخلی کاغذ را آنقدر افزایش دهیم تا تکانه‌های ارزی اینچنین یک صنعت را با بحران مواجه نکنند. فناوری کاغذ، یک فناوری های‌تک نیست که دور از دسترس ما باشد. این اتفاق می‌تواند راجع به دستگاه‌های چاپ، شیوه‌های چاپ، شیوه‌های توزیع و ... هم بیفتد.
-